ΑΝΤΑΜΩΜΑ ΤΑΝΑΪΔΑΣ Ε.Ο.Σ. ΧΑΛΚΙΔΑΣ :
Ετυμολογία :
Tο όνομα «Ταναΐδα» αποτελεί ένα μυστήριο. Πιθανολογείται πως προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη «Ταναΐς». Ενώ δεν το συναντάμε αλλού στον ελληνικό χώρο, σώζεται ως τοπωνύμιο της αρχαίας ελληνικής αποικίας αλλά και ως ονομασία του ποταμού που διασχίζει την πεδιάδα, στις ρώσικες ακτές του Ευξείνου Πόντου. Η μόνη διαφορά ότι ο τόνος βρίσκεται στην προπαραλήγουσα: «Τάναϊς». Το όνομα Τάναϊς (και Ταναΐς) παράγεται από το ρήμα τείνω (θέμα «ταν-») και σημαίνει αυτόν που έχει πολύ μεγάλο μήκος, τον επιμήκη, ίσως και απομακρυσμένο συγχρόνως.
Φυσικό περιβάλλον :
Η τοποθεσία είναι πανέμορφη, ελατοσκεπής, απόμερη και δυσπρόσιτη. Βρίσκεται στα 1100μ υψόμετρο και περιβάλλεται από τις κορυφές Ταναΐδα (1157μ) και Καλπακόβραχος (1176μ). Eντάσσεται στο δίκτυο Natura 2000 (κωδικός GR2420011) και είναι τμήμα μιας μεγάλης και επιμήκης ζώνης που καλύπτει 39,308 εκτάρια. Από τις χιονοπτώσεις και τις βροχοπτώσεις του χειμώνα σχηματίζεται μια μικρή εποχική λίμνη, όπως επίσης αρκετές φυσικές γούρνες. Η πηγή «Καλπάκι» στις υπώρειες του Καλπακόβραχου διαθέτει πόσιμο νερό.
Πολιτισμός :
Αρχαία και νεότερη ιστορία :
Στο οροπέδιο της Ταναΐδας θεωρείται πως υπήρξε κατά την αρχαιότητα ναός αφιερωμένος στη Θεά Ήρα. Χαμηλότερα στις πλαγιές του βουνού, υπήρχαν δύο ορεινοί οικισμοί, ο Απόγκρεμος και τα Βάβουλα. Χτίστηκαν κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας έχοντας ως μέσο επιβίωσης την κτηνοτροφία και τη γεωργία. Άκμασαν την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ως καταφύγια των κατατρεγμένων και επαναστατημένων Ελλήνων. Δεν είναι τυχαίο ότι στον αγώνα της επανάστασης του 1821, τα δύο αυτά ιστορικά χωριά είχαν την πρώτη θέση εισφοράς σε όλη την κεντρική Εύβοια. Μετά την απελευθέρωση ακολούθησαν πτωτική πορεία και εγκαταλείφθηκαν τελείως προς τα τέλη του 19ου αιώνα.
Σήμερα :
Οι ντόπιοι χρησιμοποιούν ακόμη και σήμερα τις παλιές φράσεις «Άι στην Ταναΐδα» και «Άι στην Ταναΐδα για κλαρί», θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να στείλουν κάποιον σε ένα μακρινό και δυσπρόσιτο μέρος, ψηλά στα βουνά και μακρυά από τους ανθρώπους. Στο κέντρο του οροπεδίου είναι χτισμένο το ξωκλήσι Άγιοι Ανάργυροι και γειτνιάζει με αρκετά ξύλινα παγκάκια που βρίσκονται κάτω από τα έλατα. Έντονη είναι η παρουσία από κονάκια (στάνες), όπου οι ντόπιοι κτηνοτρόφοι βόσκουν κατά τη διάρκεια του θέρους τα κοπάδια τους. Εκεί αλλά και στη γύρω περιοχή ευδοκιμεί ο μελάς, ένα φυτό που αναρριχάται στα έλατα και θεωρείται η καλύτερη τροφή για τα γιδοπρόβατα.
Το ιστορικό του Ανταμώματος :
Τα προβλήματα και η ιδέα :
Την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, πολλοί ιδιώτες και μη (Λάρκο ΓΜΜ Α.Ε., Δαφνώντας Α.Ε., ανεμογεννήτριες κτλ) παρεμβαίνουν πιο έντονα στους πανέμορφους ορεινούς όγκους της Εύβοιας, τα αγαπημένα μας βουνά. Ο καθένας τους, με την ανοχή της κοινωνίας και της πολιτείας αλλά και με γνώμονα το συμφέρον, αλλοιώνουν/ισοπεδώνουν τοπία μοναδικού φυσικού κάλους, απαράμιλλης ομορφιάς, παρθένα δάση. Η ανησυχία έντονη για τα μελλούμενα, συνειδητή επιταγή η αντίσταση με κάθε τρόπο, καθώς η ευαίσθητη περιοχή Απόγκρεμος – Βάβουλα – Ταναΐδα βρίσκεται στο στόχαστρο των επενδυτών και είναι πρόκληση για παρέμβαση. Γεννάται η σκέψη να δημιουργηθεί ένα δίκτυο μονοπατιών το οποίο θα αναδείξει τα παλαιά χαμένα μονοπάτια, θα δημιουργήσει νέα και θα προβάλλει τη φυσική ομορφιά του τόπου. Το ιδανικό σενάριο είναι, μέσω αυτής της διαδικασίας, η τοπική κοινωνία να συμμετάσχει ενεργά, να γνωρίσει καλύτερα και να εκτιμήσει το φυσικό κάλλος που την περιβάλλει και να γίνει αρωγός στην προστασία της φύσης. Τέλος, να δοθεί μια εναλλακτική και ήπια μορφή οικονομικής ανάπτυξης και θέσεων εργασίας, ως προοπτική για τους νέους της περιοχής.
Οι συντελεστές και η εκτέλεση :
Ο Ε.Ο.Σ. Χαλκίδας με μοχλό την νεοσύστατη Εφορεία Μονοπατιών αποφασίζει την υλοποίηση της σκέψης στα τέλη της δεκαετίας του ’00. Με πρωτεργάτη και ιθύνοντα νου τον Γιάννη Σταματίου, με την στήριξη του Διοικητικού Συμβουλίου επί προεδρίας Ταξιάρχη Κοκονού, με τη συμβολή ντόπιων κατοίκων και συλλόγων (Σουρτζής Α. και άλλοι) αλλά και μελών του ορειβατικού συλλόγου (Κούτας Κ., Δήσος Α., Ρούσσος Ν., Χουλιαράς Κ., Γιαννακίδης Π. και άλλοι), ξεκινάνε. Με πολλή αγάπη και δουλειά, δημιουργούν σε βάθος χρόνου δίκτυο μονοπατιών που ενώνει Άτταλη – Απόγκρεμο – Ταναΐδα – Βάβουλα – Μακρυκάπα. Έτσι, το 2011 ξεκινά το πρώτο “Αντάμωμα”, με την συμμετοχή πέντε συλλόγων και με την ευχή όλων να γίνει θεσμός. Ως ημέρα επίσημης ανάβασης ορίστηκε το πλησιέστερο Σαββατοκύριακο στην 1η Ιουλίου, ονομαστική εορτή των Αγίων Αναργύρων.
Σήμερα :
Η ευρύτερη περιοχή αποτελεί πεδίο εκμετάλλευσης της Λάρκο ΓΜΜ Α.Ε., με έντονη εξορυκτική δραστηριότητα. Τα ορυχεία που διατηρεί νότια και δυτικά περιβάλλουν την Ταναΐδα και χρησιμοποιούν συχνά τους δασικούς χωματόδρομους. Προς το παρόν το οροπέδιο αντιστέκεται στις βλέψεις της εταιρείας…
Αφίσες :
Τεχνικές πληροφορίες διαδρομής :
A) Άτταλη – Απόγκρεμος – Ταναΐδα :
- Τύπος : Ευθεία
- Δυσκολία : Εύκολη
- Μήκος : 9km
- Ανάβαση : 985m με 13,0% μέση κλίση
- Κατάβαση : -145m με -6,9% μέση κλίση
Β) Μακρυκάπα – Βάβουλα – Ταναΐδα :
- Τύπος : Ευθεία
- Δυσκολία : Εύκολη
- Μήκος : 10km
- Ανάβαση : 1055m με 12,7% μέση κλίση
- Κατάβαση : -181m με -8,1% μέση κλίση
Χάρτης διαδρομών :
Κοντινά σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος :
–Οι βυζαντινοί ναοί της Άτταλης
–Απόγκρεμος ή απόγκρημος
–Η σπηλιά της Άτταλης
-Ναός Αναλήψεως του Κυρίου Μακρυκάπας
-Προϊστορικοί οικισμοί Μακρυκάπας
-Βάβουλα
–Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μακρυμάλλη
–Ιερά Μονή Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης–
Παραπομπές :
– Οικολογικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Άτταλης “Ο Απόγκρεμος”
– Πολιτιστικός Χορευτικός Σύλλογος Μακρυκάπας “Τα Βάβουλα”
– Εκπολιτιστικός Σύλλογος Μακρυμάλλης
– Περιβαλλοντικός Σύλλογος Διρφύων – Μεσσαπίων “Ταναΐς”
– Μαθητικό Περιοδικό Περιβαλλοντικής και Πολιτιστικής Δράσης “Παρρησία”
– Ιστοσελίδα Δίρφυς.gr
Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χαλκίδας
Φωτογραφίες : Στεργίου Α., Μπαλτάς Α., Κούτας Κ. και παραπομπές