Δήλωση Θέσης
Εργοστάσια Αιολικής Ενέργειας σε ορεινές περιοχές
1. Προοίμιο
Στην ενεργειακή πολιτική της CAA, η εφαρμογή των δυνατοτήτων εξοικονόμησης ενέργειας έχει προτεραιότητα έναντι της αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Με αυτή τη σειρά οι ομοσπονδίες – μέλη της CAA υποστηρίζουν τη χρήση της αιολικής ενέργειας ως φιλική προς το κλίμα μορφή ενέργειας που διαφυλάττει τους πόρους και το περιβάλλον. Ωστόσο, αυτή η χρήση πρέπει να περιοριστεί με τέτοιον τρόπο ώστε η υποβάθμιση του τοπίου και της φύσης από αιολικούς σταθμούς να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη.
Ειδικά στα βουνά και στις ορεινές περιοχές, πρέπει να εφαρμόζονται αυστηρά πρότυπα για τον προγραμματισμό και έγκριση εργοστασίων αιολικής ενέργειας. Αυτό είναι για να διασφαλιστεί η διατήρηση και η συντήρηση των υπαρχόντων οικολογικών, αισθητικών, τουριστικών ενεργητικών στοιχείων (assets) τέτοιων περιοχών. Ως εκ τούτου, η CAA θέτει συγκεκριμένες απαιτήσεις για την εγκατάσταση αιολικών σταθμών στην περιοχή των Άλπεων και στις ορεινές περιοχές εκτός των Άλπεων στις οποίες δραστηριοποιούνται οι ομοσπονδίες – μέλη της CAA (π.χ. Απέννινα, Πυρηναία, χαμηλές οροσειρές).
2. Ιστορικό
Η πολιτική της CAA βασίζεται σε διάφορες υπάρχουσες πολιτικές των ομοσπονδιών – μελών της, μεταξύ άλλων, της OeAV, DAV, CAI και FFCAM.
Επιπλέον, η πολιτική της CAA είναι σύμφωνη με τη Σύμβαση των Άλπεων (συγκεκριμένα, με τα άρθρα 9 και 10 του πρωτοκόλλου για την προστασία της φύσης και τη διατήρηση του τοπίου, και το άρθρο 6 παράγραφος 1 του πρωτοκόλλου για την ενέργεια).
Τα έγγραφα πολιτικής των ομοσπονδιών – μελών της CAA δεν μπορούν να είναι λιγότερο αυστηρά από την παρούσα δήλωση θέσης της CAA. Ωστόσο, οι ομοσπονδίες είναι ελεύθερες να υιοθετήσουν πρόσθετους και πιο περιεκτικούς κανονισμούς προσαρμοσμένους στην κάθε χώρα.
3. Θέση εκκίνησης
Η παραγωγή ενέργειας μέσω της αιολικής ενέργειας αυξάνεται σε παγκόσμια κλίμακα. Σε επίπεδο ΕΕ, αυτή η εξέλιξη είναι υποστηρίζεται από την οδηγία της ΕΕ «σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές […]» (2009/28 /ΕΚ). Σε χαμηλές εκτάσεις και παράκτιες περιοχές σε όλη την Ευρώπη, έχουν ήδη δημιουργηθεί πλήθος αιολικών σταθμών και πάρκων αιολικής ενέργειας. Όμως η κατασκευή αυξάνεται και στις ορεινές περιοχές. Στην παραγωγή ενέργειας από τον άνεμο, θετικές πτυχές όπως η διατήρηση πόρων, η πρόληψη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και η προστασία του κλίματος έρχονται σε αντίθεση με αρνητικές πτυχές όπως η αισθητική υποβάθμιση του τοπίου, η εκπομπή θορύβου, η επισκίαση, η διαταραχή της πανίδας (ιδίως της ορνιθοπανίδας) και βλάβη των φυσικών και πολιτιστικών ενεργητικών στοιχείων (assets). Σε ορεινές περιοχές αυτές οι αρνητικές συνέπειες των αιολικών σταθμών είναι ιδιαίτερα αισθητές. Εξ ου και όλες οι αποφάσεις υπέρ ή κατά του σχεδιασμού και της εγκατάστασης αιολικών σταθμών χρειάζεται περισσότερη επιμελή εξέταση όλων των θεμάτων.
Λόγω τοπογραφικών και αιολικών συνθηκών (άνεμος είτε πολύ δυνατός είτε πολύ αδύναμος) στις Άλπεις, πραγματικά μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας δεν θα είναι ποτέ εφικτές. Δεν θα είναι σε θέση να συνεισφέρουν ένα σημαντικό ποσό στη συνολική παροχή ενέργειας. Κατά τον υπολογισμό των παραμέτρων χρησιμότητας έναντι προστασίας, αυτό το γεγονός πρέπει να αναγνωριστεί ως παράγοντας που οδηγεί σε μια συγκριτικά μικρότερη έμφαση στις παραμέτρους χρησιμότητας.
4. Τοποθεσίες
Η CAA καθορίζει τα ακόλουθα περιβαλλοντικά κριτήρια που είναι απαραίτητα για την επιλογή χωροθέτησης των αιολικών σταθμών. Ο καθορισμός συγκεκριμένων κριτηρίων ανοίγει τη δυνατότητα αξιολόγησης μεμονωμένων έργων ως προς τη συμβατότητά τους με τον περιφερειακό σχεδιασμό και εφαρμόζει κατάλληλη διαδικασία αξιολόγησης. Αυτά τα κριτήρια καθορίζουν τις περιοχές ελέγχου και περιοχές αποκλεισμού.
4.1 Πιθανές τοποθεσίες για σταθμούς αιολικής ενέργειας στις ορεινές περιοχές = περιοχές ελέγχου
Η κατασκευή εργοστασίων αιολικής ενέργειας πρέπει να συμμορφώνεται με τους ισχύοντες νομικούς κανονισμούς που αφορούν το περιβάλλον, το σχεδιασμός χρήσης γης και το τοπίο σε Ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Οι κεντρικοί κανονισμοί είναι:
- Στρατηγικός περιβαλλοντικός έλεγχος (EU-RL 2001/42 / EG)
- Έλεγχος περιβαλλοντικής συμβατότητας (EU-RL 97/11 / EG)
- Σύμβαση των Άλπεων
Οι πιθανές τοποθεσίες ελέγχου χαρακτηρίζονται ως εξής:
- Επαρκής απόσταση από περιοχές αποκλεισμού
- Ευνοϊκές τοποθεσίες με υπάρχουσες δομικές εγκαταστάσεις και τεχνική υποδομή
- Καμία διατάραξη των αξόνων θέασης, μικρή διείσδυση στο φυσικό τοπίο, λίγες (αρνητικές) συνέπειες στη φύση, ειδικά στα πουλιά.
- Υφιστάμενη υποδομή, ειδικά δομές κυκλοφορίας κατάλληλες για χρήση βαρέων οχημάτων
- Ύπαρξη Περιφερειακού σχεδίου ενέργειας-περιβάλλοντος.
- Κοντά σε περιοχές κατανάλωσης
Αυτές οι κατάλληλες περιοχές πρέπει να οριστούν ως νομικά δεσμευτικές σε όργανα περιφερειακού σχεδιασμού και σε νομικά έγγραφα σε επίπεδο δημοτικό/περιφερειακό/εθνικό.
4.2 Περιοχές αποκλεισμού
Οι ομοσπονδίες – μέλη της CAA αποκλείουν βασικά τους σταθμούς αιολικής ενέργειας σε περιοχές που ορίζονται νομικά ως περιοχές προστασίας καθώς και σε περαιτέρω χώρους με ιδιαίτερη σημασία για την πανίδα των πτηνών και σε άλλα τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους ή πολιτιστικής κληρονομιάς ως “χώροι που δεν πάνε”. Εξαιρούμενες από αυτόν τον ορισμό είναι μικρές μεμονωμένες μονάδες παραγωγής ενέργειας που χρησιμεύουν αποκλειστικά για την ενεργειακή τροφοδοσία απομονωμένων τοποθεσιών (π.χ. οικισμοί, ορεινά καταφύγια). Αναφορά στη Σύμβαση των Άλπεων Άρθρο 11 Πρωτόκολλο Διατήρησης της Φύσης (προστατευόμενες περιοχές).
Επιπλέον, οι ακόλουθες συνήθως δεν είναι κατάλληλες για εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας:
- περιοχές ιδιαίτερης σημασίας για τα πουλιά: περιοχές μετανάστευσης πουλιών, περιοχές ανάπαυσης, περιοχές διατροφής και αναπαραγωγής, χορτολιβαδικές περιοχές αναπαραγωγής, υγρότοποι
- οπτικά εκτεθειμένες τοποθεσίες, όπως κορυφογραμμές και περάσματα
- περιοχές με εξέχοντες άξονες θέασης
- ιστορικά πολιτιστικά τοπία
- μνημεία πολιτιστικού, αρχιτεκτονικού ή αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που προστατεύονται ή αξίζουν προστασία
- περιοχές που έχουν σημασία για τον αλπικό τουρισμό
- περιοχές χωρίς επαρκή απόσταση από τις κατοικημένες περιοχές
4.3 Αποσυναρμολόγηση εγκαταστάσεων αιολικής ενέργειας
Ένα σχέδιο αποσυναρμολόγησης πρέπει να είναι υποχρεωτικό για όλες τις εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας. Η αποσυναρμολόγηση κατά το τέλος της περιόδου παραγωγής βαραίνει τον φορέα εκμετάλλευσης. Πρέπει να καταβληθεί κατάλληλη χρηματική εγγύηση για να καλυφθεί αυτή η υποχρέωση. Αυτή η κατάθεση καλύπτει τόσο τις δομικές ζημίες όσο και τα έξοδα αποσυναρμολόγησης.
5. Συμμετοχή
Όλοι οι ιδιοκτήτες της γης, οι γειτονικοί ιδιοκτήτες γης και άλλοι ενδιαφερόμενοι που προσβάλλονται πρέπει να συμμετέχουν σοβαρά και χωρίς προκαθορισμένες προσδοκίες στην επιλογή της θέσης εγκατάστασης εργοστασίων αιολικής ενέργειας. Στις ορεινές περιοχές αυτό περιλαμβάνει τους αντίστοιχους ορειβατικούς συλλόγους που έχουν κατά κανόνα πλήρη γνώση και μακροχρόνια εμπειρία της περιοχής.
6. Σύνοψη
Η εφαρμογή των δυνατοτήτων εξοικονόμησης ενέργειας έχει προτεραιότητα στην ενεργειακή πολιτική της CAA. Η CAA εκτιμά τις εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας ως μέθοδο παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εάν αυτές οι μονάδες βρίσκονται σε φιλικές προς το περιβάλλον τοποθεσίες. Η CAA προτιμά την επιλογή «περιοχών ελέγχου» έναντι των «περιοχών αποκλεισμού». Ωστόσο, η CAA κατανοεί ότι τα τοπογραφικά και πρακτικά αιολικά χαρακτηριστικά των Άλπεων καθιστούν τα εργοστάσια αιολικής ενέργειας μεγάλης κλίμακας μη εφικτά. Επομένως, η αιολική ενέργεια είναι ελάσσονος μόνο σημασίας στις Άλπεις. Επιπλέον, οι Άλπεις έχουν τεράστιο οικονομικό ενδιαφέρον για τον τουρισμό λόγω των φυσικών και πολιτιστικών τους χαρακτηριστικών του τοπίου τους. Η CAA προτείνει σαφείς όρους και κριτήρια αποκλεισμού.
Απαιτεί τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών και ομάδων συμφερόντων στον σχεδιασμό των εργοστασίων αιολικής ενέργειας – σε ορεινές περιοχές, αυτό περιλαμβάνει τους ορειβατικούς συλλόγους.
Εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση της CAA, 9 Σεπτεμβρίου 2006 στο Κουρ. Η αναθεωρημένη έκδοση εγκρίθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2014 στο Παρίσι.
Τι είναι η (σι-έι-έι) CAA -Club Arc Alpin
Η Club Arc Alpin (CAA) είναι μια ένωση των οκτώ κορυφαίων ορειβατικών ομοσπονδιών της αλπικής οροσειράς που ιδρύθηκε ως ομπρέλα το 1995. Η CAA συντονίζει και εκπροσωπεί τα κοινά συμφέροντα αυτών των ομοσπονδιών στους τομείς της ορειβασίας, της προστασίας της φύσης και του χωρικού αλπικού σχεδιασμού σε διεθνές επίπεδο, ιδίως στα όργανα της Σύμβασης των Άλπεων, και προωθεί την ανταλλαγή πληροφοριών. Βασικά στοιχεία είναι οι τρεις αξίες “Ορειβασία, εκπαίδευση και ασφάλεια”, “Προστασία της φύσης και χωρικός σχεδιασμός των Άλπεων” και “Ορειβατικά καταφύγια και μονοπάτια”.
Η CAA αντιπροσωπεύει περίπου 2,5 εκατομμύρια ορειβάτες στην Ευρώπη.
Οι ομοσπονδίες – μέλη της CAA είναι:
- Alpenverein Südtirol (AVS) , Νότιο Τιρόλο
- Fédération Française des Clubs Alpins et de Montagne (FFCAM) , Γαλλία
- Club Alpino Italiano (CAI) , Ιταλία
- Deutscher Alpenverein (DAV) , Γερμανία
- Liechtensteiner Alpenverein (LAV) , Λιχτενστάιν
- Österreichischer Alpenverein (ÖAV) , Αυστρία
- Planinska Zveza Slovenije (PZS) , Σλοβενία
- Schweizer Alpen-Club (SAC) , Ελβετία