Εγκλιματισμός και ασθένειες σε μεγάλα υψόμετρα

Rick Curtis

Μεγάλο υψόμετρο. Όλοι θαυμάζουμε την τρομερή θέα από μια ψηλή κορυφή, αλλά υπάρχουν κίνδυνοι σ’ αυτό και είναι σημαντικό να τους καταλάβουμε.

Το παρακάτω κείμενο δίνει βασικές πληροφορίες για τις ασθένειες σε μεγάλο υψόμετρο.

Το να ταξιδεύει κανείς σε μεγάλο υψόμετρο μπορεί να είναι επικίνδυνο. Οι πληροφορίες που αναφέρονται εδώ προορίζονται για εκπαιδευτική χρήση μόνο και δεν αναπληρώνουν συγκεκριμένη προπόνηση ή εμπειρία. Το πανεπιστήμιο του Princeton και ο συγγραφέας δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη για κάθε ατομική χρήση ή εξάρτυση από κάθε υλικό που περιέχεται σ’ αυτό.Η ιατρική έρευνα πάνω στις ασθένειες του μεγάλου υψομέτρου πάντα επεκτείνει τις γνώσεις στις αιτίες και τη θεραπεία. Όταν ανεβαίνετε σε υψόμετρο είναι δική σας η ευθύνη να μάθετε τις τελευταίες πληροφορίες. Το υλικό που δίνεται εδώ δεν είναι το πιο πρόσφατο.

Εδώ έχουμε ένα κλασικό παράδειγμα για την ανάπτυξη της ασθένειας μεγάλου υψομέτρου. Πετάτε από τη Νέα Υόρκη στο Ντένβερ στα 1.525 μ. Το ίδιο απόγευμα νοικιάζετε ένα αυτοκίνητο και οδηγείτε προς τα πάνω, στα 2.438 μ. Αρχίζετε να έχετε δυνατό πονοκέφαλο και αισθάνεστε ζαλισμένος και αδύναμος. Εάν η κατάστασή σας χειροτερέψει, μπορεί να έχετε δυσκολία στο περπάτημα. Παραδείγματα σαν κι αυτό δεν είναι ασυνήθιστα, γι’ αυτό το λόγο είναι ζωτικής σημασίας να καταλάβετε τις φυσιολογικές επιδράσεις του μεγάλου υψομέτρου.

Τι είναι το μεγάλο υψόμετρο

Το υψόμετρο ορίζεται από την παρακάτω κλίμακα:

• Μεγάλο 2.450-3.650 μέτρα.
• Πολύ μεγάλο 3.650-5.850 μέτρα.
• Εξαιρετικά μεγάλο 5.500+ μέτρα.

Επειδή λίγοι άνθρωποι έχουν πάει σ’ αυτά τα υψόμετρα, είναι δύσκολο να ξέρουμε ποιος μπορεί να επηρεασθεί. Δεν υπάρχουν ακριβείς παράγοντες, όπως ηλικία, φύλο ή φυσική κατάσταση, που να σχετίζονται με την ευαισθησία στην ασθένεια του υψομέτρου. Μερικοί άνθρωποι επηρεάζονται και μερικοί όχι, όπως επίσης μερικοί είναι πιο ευαίσθητοι από άλλους. Οι περισσότεροι μπορούν να ανέβουν μέχρι τα 2.450 μ. με μηδαμινές επιδράσεις. Εάν δεν έχετε βρεθεί ποτέ σε μεγάλο υψόμετρο, πρέπει να είστε προσεκτικοί. Εάν έχετε βρεθεί χωρίς κανένα πρόβλημα, πιθανόν να μπορείτε να επιστρέψετε σ’ αυτό το υψόμετρο χωρίς προβλήματα, εφ’ όσον έχετε εγκλιματιστεί σωστά.

Τι προκαλεί τις ασθένειες του υψόμετρου

Η συμπύκνωση του οξυγόνου στο επίπεδο θαλάσσης είναι περίπου 21% και η βαρομετρική πίεση κατά μέσο όρο 760 mmHg. Καθώς το υψόμετρο αυξάνεται, η συμπύκνωση παραμένει η ίδια, αλλά ο αριθμός των μορίων του οξυγόνου μειώνεται με κάθε αναπνοή. Στα 3.650 μ. η βαρομετρική πίεση είναι μόνο 483mmHg – έτσι υπάρχουν περίπου 40% λιγότερα μόρια οξυγόνου με κάθε αναπνοή. Για να οξυγονωθεί κατάλληλα ο οργανισμός ο ρυθμός της αναπνοής σας (ακόμη και όταν αναπαύεστε) πρέπει να αυξηθεί. Αυτός ο επιπλέον εξαερισμός αυξάνει την περιεκτικότητα του οξυγόνου στο αίμα. Αφού η ποσότητα οξυγόνου που απαιτείται για δράση είναι η ίδια, το σώμα πρέπει να προσαρμοστεί στο να έχει λιγότερο οξυγόνο. Επιπλέον, για αιτίες που δεν είναι απολύτως κατανοητές, το μεγάλο υψόμετρο και η χαμηλή ατμοσφαιρική πίεση προκαλούν διαρροή υγρού από τα τριχοειδή αγγεία, το οποίο μπορεί να σχηματίσει υγρό στους πνεύμονες και τον εγκέφαλο. Η συνέχιση της ανάβασης σε μεγάλα υψόμετρα χωρίς τον κατάλληλο εγκλιματισμό μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακά σοβαρές ασθένειες, ακόμα και στο θάνατο.

Εγκλιματισμός

Η κύρια αιτία των ασθενειών του υψομέτρου είναι ότι ανεβαίνετε πολύ ψηλά πολύ γρήγορα. “Δοσμένου χρόνου” το σώμα μπορεί να προσαρμοστεί στη μείωση των μορίων του οξυγόνου σε ένα ορισμένο υψόμετρο. Η διαδικασία αυτή είναι γνωστή ως εγκλιματισμός, και συνήθως θέλει 1-3 μέρες σ’ αυτό το υψόμετρο. Για παράδειγμα, εάν ανεβείτε στα 3.000 μ. και μείνετε πολλές μέρες σ’ αυτό το υψόμετρο το σώμα σας εγκλιματίζεται στα 3.000 μ. Εάν ανεβείτε στα 3.650 μ. το σώμα σας πρέπει να ξαναεγκλιματιστεί. Μερικές αλλαγές γίνονται στο σώμα έτσι ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει με μειωμένο οξυγόνο:

• Το βάθος της αναπνοής αυξάνεται
• Η πίεση στις πνευμονικές αρτηρίες αυξάνεται
• Το σώμα παράγει περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια, για να αποφέρουν οξυγόνο.
• Το σώμα παράγει περισσότερα ένζυμα, που διευκολύνουν την απελευθέρωση του οξυγόνου από την αιμοσφαιρίνη των ιστών του σώματος

Πρόληψη της ασθένειας του υψόμετρου

Για την πρόληψη της ασθένειας του βουνού απαιτούνται 2 βασικά πράγματα. Κατάλληλος εγκλιματισμός και προληπτική θεραπεία.
Κατάλληλος εγκλιματισμός:

• Εάν είναι δυνατόν μην πετάτε ή οδηγείτε σε μεγάλο υψόμετρο. Αρχίστε κάτω από τα 3.000 μ. και περπατήστε προς τα πάνω.
• Εάν πετάξετε ή οδηγήσετε, μην παρακουράζετε τον εαυτό σας και μην ανεβείτε ψηλότερα τις πρώτες 24 ώρες.
• Εάν πηγαίνετε πάνω 3.000 μ. αυξήστε το υψόμετρο κατά 300 μ. την ημέρα και για κάθε 900 μ. προς τα πάνω ξεκουραστείτε μια μέρα.
• “Σκαρφάλωσε ψηλά, κοιμήσου χαμηλά”. Αυτό είναι το γνωμικό που χρησιμοποιούν οι ορειβάτες. Μπορείτε να ανεβείτε περισσότερο από 300 μ. σε μια μέρα, εφόσον επιστρέψετε προς τα πίσω και κοιμηθείτε σε χαμηλότερο υψόμετρο.
• Εάν αρχίσετε να δείχνετε συμπτώματα συνηθισμένης ασθένειας υψομέτρου μην πηγαίνετε υψηλότερα, έως ότου μειωθούν τα συμπτώματα.
• Εάν αυξηθούν τα συμπτώματα, πηγαίνετε κάτω, κάτω, κάτω!
• Έχετε υπόψη σας ότι ο ρυθμός εγκλιματισμού διαφέρει από άτομο σε άτομο. Βεβαιωθείτε ότι όλοι στην ομάδα σας έχουν εγκλιματιστεί κανονικά προτού πάτε ψηλότερα.
• Μείνετε καλά ενυδατωμένοι. Ο εγκλιματισμός συχνά συνοδεύεται με χάσιμο υγρών, γι’ αυτό πρέπει να πίνετε πολλά υγρά, το λιγότερο 3-4 λίτρα την ημέρα. Τα ούρα πρέπει να είναι άφθονα και καθαρά.
• Ηρεμήστε. Μην παρακουράζετε τον εαυτό σας όταν φθάνετε για πρώτη φορά σε υψόμετρο. Ελαφρές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι καλύτερες απ’ ό,τι ο ύπνος, γιατί η αναπνοή μειώνεται κατά τον ύπνο και τα συμπτώματα επιδεινώνονται.
• Αποφύγετε αλκοόλ, κάπνισμα, και άλλα καταθλιπτικά ή καταπραϋντικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων και των βαρβιτουρικών, ηρεμιστικών, υπνωτικών χαπιών. Αυτά μειώνουν επιπλέον την αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου, με αποτέλεσμα τη χειροτέρευση των συμπτωμάτων.
• Ακολουθήστε διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες (πάνω από 70% των θερμίδων σας από αυτούς) όσο είστε σε υψόμετρο.
• Ο εγκλιματισμός εμποδίζεται από αφυδάτωση, υπερπροσπάθεια, αλκοόλ και καταπραϋντικά.

Προληπτική θεραπεία

Η Acetazolamide (όπως το Diamox) σας επιτρέπει να αναπνέετε γρηγορότερα, ούτως ώστε μεταβολίζεται περισσότερο οξυγόνο, με αποτέλεσμα τη μείωση των συμπτωμάτων που οφείλονται στην λίγη οξυγόνωση. Αυτό βοηθά ειδικά τη νύχτα, όπου η αναπνοή είναι πιο αργή. Επειδή χρειάζεται κάποιος χρόνος για να δράσει το Diamox, συνιστάται να αρχίσετε να το παίρνετε 24 ώρες πριν πάτε σε υψόμετρο, και να το συνεχίσετε το λιγότερο για 5 ημέρες σε μεγαλύτερα υψόμετρα. Η σύσταση της Ιατρικής Κλινικής του Συνδέσμου Διάσωσης των Ιμαλαΐων είναι 125 mg, δυο φορές την ημέρα (πρωί και βράδυ). (Η κανονική δόση ήταν 250 mg, αλλά έρευνες έδειξαν ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά με μικρότερη δόση, αν και ορισμένοι μπορεί να χρειάζονται 250 mg).

Πιθανές παρενέργειες είναι το μυρμήγκιασμα των χειλιών και των ακροδακτύλων, θόλωμα στην όραση και αλλοίωση της γεύσης. Αυτές οι παρενέργειες μπορούν να μειωθούν με τη δόση των 125 mg και να σταματήσουν με τη διακοπή του.

Συνεννοηθείτε με το γιατρό σας για συνταγή. Το Diamox είναι φάρμακο σουλφαμίδης, και αυτοί που είναι αλλεργικοί στις σουλφαμίδες (πενικιλίνη) δεν πρέπει να παίρνουν Diamox. Είναι γνωστό επίσης ότι το Diamox προκαλεί δυνατές αλλεργικές αντιδράσεις σε ανθρώπους χωρίς προϊστορία στις σουλφαμίδες.

Ο Frank Hubbel της SOLO συνιστά μια δοκιμαστική λήψη του φαρμάκου, πριν πάτε σε ένα απομακρυσμένο μέρος όπου είναι δύσκολο να θεραπευτεί οποιαδήποτε μορφή αλλεργίας.

Τα στεροειδή (όπως το Dexamethasone) είναι ένα φάρμακο που μειώνει τα εγκεφαλικά και άλλα οιδήματα αντιστρέφοντας τις ενέργειες της Ασθένειας του Βουνού. Η κανονική δόση είναι 4 mg δυο φορές την ημέρα για μερικές μέρες, ξεκινώντας με την ανάβαση. Αυτό προλαβαίνει τα περισσότερα συμπτώματα της ασθένειας του υψομέτρου. Πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή και μόνο με τη συμβουλή γιατρού για πιθανές σοβαρές παρενέργειες. Μπορεί να συνδυαστεί με Diamox. Καμία άλλη θεραπεία δεν έχει αποδειχθεί κατάλληλη για την πρόληψη της Ασθένειας του Βουνού.

Οξεία ασθένεια βουνού

Πρόκειται για ασθένεια πολύ συνηθισμένη στα υψηλά υψόμετρα. Σε υψόμετρα άνω των 3.000 μ. το 75% των ανθρώπων θα έχει ελαφρά συμπτώματα. Το φαινόμενο της Ασθένειας του Βουνού εξαρτάται από το ύψος, το ρυθμό της ανάβασης και την ατομική ευαισθησία. Πολλοί άνθρωποι θα πάθουν ελαφρά Ασθένεια του Βουνού κατά τη διάρκεια του εγκλιματισμού. Τα συμπτώματα συνήθως αρχίζουν 12-24 ώρες μετά την άφιξη σε υψόμετρο και αρχίζουν να ελαττώνονται την τρίτη μέρα. Τα συμπτώματα της ελαφράς Ασθένειας του Βουνού είναι πονοκέφαλος, ζαλάδα, κούραση, έλλειψη αναπνοής, ανορεξία, ναυτία, ανήσυχος ύπνος και μια γενική σωματική αδιαθεσία. Τα συμπτώματα τείνουν να γίνουν χειρότερα κατά τη νύχτα, όταν η αναπνοή μειώνεται. Η ελαφρά Ασθένεια του Βουνού δεν εμποδίζει στις καθημερινές δραστηριότητες και τα συμπτώματα γενικά σταματούν μέσα σε 2-4 ημέρες, καθώς το σώμα εγκλιματίζεται. Όσο τα συμπτώματα είναι ελαφρά και μόνο μία ενόχληση, η ανάβαση μπορεί να συνεχισθεί σε ήπιο τόνο. Όταν ανεβαίνετε καλό είναι να πείτε τα συμπτώματα της ασθένειάς σας στους συντρόφους σας. Η Ασθένεια του Βουνού θεωρείται ότι είναι ένα νευρολογικό πρόβλημα που προκαλείται από τις αλλαγές στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Είναι βασικά μια ήπια μορφή εγκεφαλικού οιδήματος, μεγάλου υψομέτρου.

Βασική θεραπεία της ασθένειας του βουνού

H μόνη θεραπεία είναι είτε ο εγκλιματισμός είτε η κατάβαση. Τα συμπτώματα της ήπιας Ασθένειας του Βουνού μπορούν να θεραπευθούν με παυσίπονα για τον πονοκέφαλο και με Diamox. Και τα δυο βοηθούν να μειωθεί η οξύτητα των συμπτωμάτων, αλλά να θυμάστε ότι μειώνοντας τα συμπτώματα δεν γιατρεύεται το πρόβλημα (βλέπε Diamox στην προληπτική θεραπεία).

Μεσαία ασθένεια του βουνού

Η μεσαία Ασθένεια του Βουνού περιλαμβάνει οξύ πονοκέφαλο που δεν σταματά με παυσίπονα, ναυτία και εμετό, αυξάνοντας την αδυναμία και την κούραση, βραχεία αναπνοή και μειωμένο συντονισμό (αταξία). Η κανονική δραστηριότητα είναι δύσκολη, αν και ο ασθενής μπορεί ακόμα να περπατήσει μόνος του. Σ’ αυτό το στάδιο μόνο προχωρημένη θεραπεία ή κατάβαση μπορεί να αντιστρέψει το πρόβλημα. Η κατάβαση ακόμη και για λίγα μέτρα (70-100) μπορεί να βοηθήσει, και οριστική βελτίωση θα φανεί σε κατάβαση 300-600 μ. Με παραμονή 24 ωρών σε χαμηλό υψόμετρο θα έχει σημαντική βελτίωση. Ο ασθενής θα πρέπει να παραμείνει σε χαμηλό υψόμετρο μέχρι να σταματήσουν τα συμπτώματα (μέχρι 3 μέρες). Σ’ αυτό το στάδιο, ο ασθενής έχει εγκλιματιστεί σ’ αυτό το υψόμετρο και μπορεί ν’ αρχίσει ν’ ανεβαίνει πάλι. Το καλύτερο τεστ για την μεσαία Ασθένεια του Βουνού είναι να βάλετε τον ασθενή να περπατήσει σε “μια ευθεία γραμμή”. Σαν ένα τεστ νηφαλιότητας. Ένα άτομο σε αταξία δεν θα μπορεί να περπατήσει σε ευθεία γραμμή. Αυτό δείχνει ότι πρέπει να γίνει αμέσως κατάβαση. Είναι σημαντικό να κατεβεί ο ασθενής πριν η αταξία φθάσει στο σημείο που να μην μπορεί να περπατήσει μόνος του.

Οξεία ασθένεια του βουνού

H oξεία Ασθένεια του Βουνού παρουσιάζει μια αύξηση στην οξύτητα των συμπτωμάτων που αναφέρθηκαν παραπάνω, περιλαμβάνοντας βραχεία αναπνοή κατά την ανάπαυση, ανικανότητα στο περπάτημα, μείωση του διανοητικού επιπέδου και ανάπτυξη υγρού στους πνεύμονες. Η οξεία Ασθένεια του Βουνού χρειάζεται άμεση κατάβαση σε χαμηλότερο υψόμετρο 600-12.000 μ.

Υπάρχουν 2 άλλες οξείες μορφές ασθενείας υψομέτρου.
α. Το εγκεφαλικό οίδημα μεγάλου υψομέτρου και
β. Το πνευμονικό οίδημα μεγάλου υψομέτρου (HAPE).

Οι δύο αυτές συμβαίνουν λιγότερο συχνά, ειδικά στα άτομα που δεν έχουν εγκλιματιστεί. Όταν συμβούν, είναι συνήθως σε ανθρώπους που ανεβαίνουν πολύ γρήγορα και πολύ ψηλά ή πηγαίνουν πολύ ψηλά και μένουν εκεί. Η έλλειψη οξυγόνου έχει σαν αποτέλεσμα τη διαρροή υγρού μέσω των τριχοειδών αγγείων είτε μέσα στους πνεύμονες είτε στον εγκέφαλο.

Πνευμονικό οίδημα μεγάλου υψόμετρου

Το Πνευμονικό Οίδημα προέρχεται από τη δημιουργία υγρού στους πνεύμονες. Το υγρό στους πνεύμονες εμποδίζει την πραγματική ανταλλαγή οξυγόνου. Καθώς η κατάσταση γίνεται περισσότερο οξεία, το επίπεδο του οξυγόνου στο αίμα μειώνεται και αυτό μπορεί να οδηγήσει στην κυάνωση, σε εξασθενημένη εγκεφαλική λειτουργία και θάνατο. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν βραχεία αναπνοή, ακόμη και στην ξεκούραση, σφίξιμο στο στήθος, κούραση, αίσθημα ασφυξίας κατά τη νύχτα, αδυναμία και επίμονο βήχα που προκαλεί άσπρο, νερωμένο ή αφρώδες υγρό. Σύγχυση και παράλογη συμπεριφορά είναι σημάδια ότι το οξυγόνο που φθάνει στον εγκέφαλο δεν επαρκεί. Μια από τις μεθόδους για να δοκιμάσετε τον εαυτό σας για Πνευμονικό Οίδημα είναι να ελέγξετε το χρόνο ανάκτησης μετά από εξάσκηση. Εάν ο ρυθμός της καρδιάς και της αναπνοής σας ηρεμεί σε Χ δευτερόλεπτα μετά από άσκηση, αλλά στο υψόμετρο ο χρόνος ανάκτησης είναι πολύ μεγαλύτερος, μπορεί να σημαίνει ότι σχηματίζεται υγρό στους πνεύμονες. Στις περιπτώσεις του Πνευμονικού Οιδήματος, η άμεση κατάβαση στα 600-1.2000 μ. είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου. Οποιοσδήποτε που υποφέρει από Πνευμονικό Οίδημα πρέπει να μεταφερθεί αμέσως σε ιατρείο για την κατάλληλη θεραπεία.

Εγκεφαλικό οίδημα μεγάλου υψόμετρου

To Εγκεφαλικό Οίδημα προέρχεται από το πρήξιμο των ιστών του εγκεφάλου από την διαρροή υγρού. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, έλλειψη συντονισμού (αταξία), αδυναμία και μειωμένο επίπεδο συναίσθησης, που περιλαμβάνει αποπροσανατολισμό, χάσιμο μνήμης, παραισθήσεις, ψυχωτική συμπεριφορά και κώμα. Συνήθως συμβαίνει μετά από μια εβδομάδα ή περισσότερο σε μεγάλο υψόμετρο. Οξείες περιπτώσεις μπορούν να οδηγήσουν στο θάνατο αν δεν αντιμετωπισθούν αμέσως. Ένα άμεσο μέτρο είναι η κατάβαση στα 600-1.200 μ.
Υπάρχουν μερικά φάρμακα που μπορούν να δοθούν για θεραπεία επί τόπου, αλλά αυτά προϋποθέτουν να είστε εκπαιδευμένοι στη χρήση τους. Οποιοσδήποτε υποφέρει από Εγκεφαλικό Οίδημα πρέπει να μεταφερθεί αμέσως σε ιατρείο για την κατάλληλη θεραπεία. Η αναπνοή οξυγόνου μειώνει τα αποτελέσματα των ασθενειών του υψομέτρου.

Σακούλα gamow

Αυτή η έξυπνη εφεύρεση έχει αλλάξει τελείως την επί τόπου θεραπεία των ασθενειών του υψομέτρου. Η σακούλα είναι βασικά ένας σφραγισμένος θάλαμος με μία αντλία. Ο ασθενής τοποθετείται μέσα στη σακούλα και φουσκώνεται. Φουσκώνοντας την σακούλα με αέρα, αυξάνεται αποτελεσματικά η συγκέντρωση του οξυγόνου και με αυτό τον τρόπο δίνεται η εντύπωση ότι ο ασθενής πήγε σε χαμηλότερο υψόμετρο. Σε λιγότερο από 10 λεπτά η σακούλα μπορεί να δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα που να ανταποκρίνεται σε 900-1.500 μ. χαμηλότερο υψόμετρο. Μετά από 1-2 ώρες μέσα στη σακούλα το σώμα του ασθενή θα έχει “τεθεί ξανά” σε χαμηλότερο υψόμετρο. Αυτό κρατάει μέχρι 12 ώρες έξω από τη σακούλα, χρόνος που θεωρείται ικανός για να πάει ο ασθενής σε χαμηλότερο υψόμετρο, ώστε να συνεχίσει τον περαιτέρω εγκλιματισμό του. Η σακούλα με την αντλία ζυγίζει περίπου 6,3 κιλά και μεταφέρεται τελευταία στις περισσότερες αποστολές σε μεγάλα υψόμετρα.

Περιοδικές αναπνοές

Πάνω από τα 3.000 μ. οι περισσότεροι άνθρωποι υφίστανται μια περιοδική αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου, γνωστή σαν CHEYENE-STOKES. Αυτό αρχίζει με μερικές αβαθείς αναπνοές και αυξάνεται σε αναστεναγμούς που μετά σταματούν απότομα. Η αναπνοή μπορεί να σταματήσει τελείως για μερικά δευτερόλεπτα και μετά η αβαθής αναπνοή αρχίζει πάλι. Κατά τη διάρκεια που η αναπνοή σταματά, ο άνθρωπος συχνά γίνεται ανήσυχος και μπορεί να ξυπνήσει με ένα ξαφνικό αίσθημα ασφυξίας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να εξασθενήσει τον ορειβάτη. Η Acetazolamide βοηθά στην ανακούφιση της περιοδικής αναπνοής. Αυτός ο τύπος αναπνοής δεν θεωρείται αφύσικος σε μεγάλα υψόμετρα. Όμως εάν συμβεί πρώτα κατά τη διάρκεια μιας ασθένειας (άλλης από την ασθένεια του υψομέτρου) ή μετά από ένα τραυματισμό (ειδικά τραυματισμό στο κεφάλι) μπορεί να είναι δείγμα σοβαρής διαταραχής.

Πηγές (βιβλιογραφία)

1. Mountain Sickness, Peter Hackett, The Mountaineers, Seattle, 1980
2. High Altitude Illness, Frank Hubble, Wilderness Medicine Newsletter, March/April 1995
3. The Use Of Diamox in the Prevention of Acute Mountain Sickness, Frank Hubble, Wilderness Medicine Newsletter, March/April 1995
4. The Outward Bound Wilderness First Aid Handbook, J. Isaac and P. Goth, Lyons & Burford, New York 1991.
5. Medicine for Mountaineering, Fourth Edition, James Wilkerson, Editor, The Mountaineers, Seattle, 1992.
6. Gamow Bags – can be rented from Chinook Medical Gear, 100 Arapahoe Avenue, Suite 10, Boulder, CO 80302, 303-444-8683.
7. Altitude Illness Prevention & Treatment, Steven Bezruchka, The Mountaineers Seattle, 1994.
8. Going Higher, Charles Houston, Little Brown, 1987
9. High Altitude Sickness and Wellness, Charles Houston, ICS Books, 1995
10. High Altitude Medicine and Physiology, Ward Milledge, West, Chapman and Hall, New York 1995.